De mythe over cholesterol
Cholesterol is een stof geproduceerd door de lever die een rol speelt bij duizenden lichaamsfuncties waaronder de opbouw van celmembraan, zenuwweefsel en de hersenen. Het overgrote deel van cholesterol wordt aangemaakt door ons lichaam en niet via voeding ingenomen. Cholesterol is essentieel voor hormonenproductie en de stofwisseling van vetoplosbare vitaminen zoals onder meer A, D, E en K.
Toch wordt een “hoge cholesterol” reeds sinds lange tijd naar voor geschoven als 1 van de belangrijkste factoren op hart en vaatziekten omdat het zorgt voor de dichtslibbing van de aderen. Maar wat betekent juist “hoge cholesterol”? Er zijn verschillende aspecten aan een cholesteroltest die elke afzonderlijk en ook in ratio tot elkaar bekeken moeten worden.
LDL wordt in de volksmond “de slechte cholesterol” genoemd. Maar om correct te zijn, moet die worden opgedeeld in LDL-A en LDL-B. LDL-A cholesterol bevat grote partikels met een lagere dichtheid die vanuit de lever naar het bloed en de weefsels worden gestuurd om ontstekingen op te lossen. Nadat de ontsteking genezen is, wordt de LDL-A uit het bloed afgedreven. LDL-B vertegenwoordigt kleine partikels met een grote dichtheid. Het zijn oorspronkelijk LDL-A deeltjes die worden geoxideerd door glucose in het bloed. Deze geoxideerde partikels blijven circuleren en stapelen zich op in het bloed als gevolg van continue inflammatie door te hoge inname van suiker en koolhydraten. Het risico op hart en vaatziekten neemt toe.
HDL is dan weer beter bekend als “de goede cholesterol”. Deze zorgt ervoor dat cholesterol in het bloed wordt opgepikt en afgevoerd naar de lever. Een hogere HDL waarde werkt dus beschermend tegen hart en vaatziekten vanwege de opruimfunctie.
Triglyceriden zijn vetten in het bloed die voornamelijk dienen voor het leveren van energie. Ze komen vooral uit onze voeding. Wanneer men een teveel aan calorieën eet, slaat het lichaam deze op als triglyceriden om ze later te kunnen gebruiken als energie. Wanneer die reserve nooit wordt aangewend, zal het gehalte in het bloed steeds hoog blijven. Hierdoor wordt, net als bij LDL-B, het risico op hart en vaatziekten verhoogd.
Samengevat moet er bij bloedresultaten worden gestreefd naar een hoge HDL waarde gekoppeld aan een lage triglyceride waarde. Wat betreft LDL is het iets complexer en kan men in principe geen definitieve conclusies trekken zonder de verdeling LDL-A / LDL-B te kennen. Hiervoor zijn meer specifiek tests nodig. Er kan wel worden gesteld dat de LDL van een persoon met hoge HDL en lage triglyceriden waarschijnlijk grotendeels bestaat uit LDL-A. Er zijn veel mensen die bij het drastisch verminderen van koolhydraten gepaard met meer gezonde vetten een verhoging zien in de LDL waarde. Dit hoeft dus niet per definitie slecht nieuws te zijn, maar in de bredere context bekeken te worden.
Een groot probleem in onze Westerse samenleving is het massaal gebruik van statines om LDL cholesterol waarden te verlagen. Dit is een typisch voorbeeld waarbij men symptomen wil bestrijden in plaats van de oorzaak aan te pakken. De aanwezigheid van hoge LDL cholesterol heeft zoals beschreven een oorsprong in continue ontstekingen met als gevolg de noodzaak voor de lever om meer LDL aan te maken en de ontsteking te counteren. Wanneer dit gepaard gaat met hoge glucose in het bloed als gevolg van een dieet, zullen deze LDL partikels oxideren en niet worden afgevoerd. Statines zijn bewezen als verlager van LDL maar ze houden hierbij geen rekening met LDL-A en LDL-B. Slechte partikels worden dus verminderd, maar dat geldt evengoed voor goede partikels. Daarbovenop zijn er nog andere bijwerkingen van statines die de gezondheid van de lever of hersenen kunnen schaden en hormonen uit balans brengen. Het lijkt dan ook eerder aangewezen om statines zoveel mogelijk af te bouwen en door middel van een gezond eetpatroon de cholesterolwaarden te verbeteren.
Bronnen:
https://cholesterolcode.com/presenting-the-lipid-energy-model-to-stanford-university/
https://chriskresser.com/the-diet-heart-myth-cholesterol-and-saturated-fat-are-not-the-enemy/
https://www.marksdailyapple.com/cholesterol/
The Multiple Risk Factor Intervention Trial (MRFIT). Stamler, J., Wentworth, D., J.D. Is the relationship between serum cholesterol and risk of premature death from coronary heart disease continuous and graded? Journal of the American Medical Association, 1986, 256, 2823
Low cholesterol is associated with mortality from stroke, heart disease, and cancer: the Jichi Medical School Cohort Study Naoki Nago 1, Shizukiyo Ishikawa, Tadao Goto, Kazunori Kayaba
